“Çocuklarımızın, gençlerimizin bilişimle uğraşını olumlu yönlere kanalize etmek gibi bir çabamız da var. Burada birçok ayrı takımdan gençlerin aynı salonda yan yana oturuyor olması da bu işin centilmenlik ruhunun ne kadar geliştiğini göstermesi açısından da önemli.”
Ziya SELÇUK – Milli Eğitim Bakanı – League of Legends Kış Final Maçı 2019

Merhabalar, “Bilgisayar Oyunları, E-Spor ve Eğitim” temalı bir yazı dizisine başlıyoruz. K12 seviyesindeki öğrenciler, hepimizin bildiği ve gözlemlediği üzere bilgisayar oyunlarıyla yakından ilgilenmektedir.  Velilerimizden sık sık, “ bizim çocuk bilgisayardan kalkmıyor, sürekli oynadığı … adında bir oyun var başından kaldıramıyoruz” ifadelerini duyuyoruzdur. Hatta çocuk sahibi eğitimci arkadaşlarımız da benzer yakınmalarda bulunuyordur. 🙂 Peki bu sürekli yakınılan bilgisayar oyunlarını kullanarak eğitimin o hepimizin zihninde yer edinen, “bireye kendi yaşantısı sonucu istendik davranış kazandırmak” şeklindeki tanıma yönelik süreçler yaratabilir miyiz?

Bunun en iyi örneği Second Life adlı sanal dünya üzerinde oynanan oyundur aslına bakarsanız. Second Life oyununda dünya çapındaki birçok üniversite sanal kampüs kurmuş ve aktif eğitim faaliyetleri yürütmüş, halen de yürütmeye devam etmektedir. Üstelik bazı büyük kütüphaneler ve k12 seviyesindeki okullar da burada faaliyet göstermektedir. Yapılan akademik çalışmalarda, Second Life ile işlenen derslerin ilgi çekici olduğu, öğrenci dikkatini daha uzun süre derste işlenen konuya çekebildiği ve öğrencilerin sürece aktif katılabildiği gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Üstelik yapılması zor veya tehlikeli deney ve uygulamaları güvenli bir şekilde gerçekleştirebilme, maliyeti yüksek bir geziyi sanal dünyada maliyetsiz bir şekilde gerçekleştirme olanağı sunması gibi avantajları da vardır. Yazı dizimizin üçüncü yazısında Second Life ile uzaktan eğitim uygulamalarına detaylıca değineceğiz ama Google Meet, Zoom, Big Blue Button gibi uygulamaların yoğun kullanıldığı şu süreçte neden kimse Second Life kullanmadı diye düşünmeden edemiyorum. Üstelik #EvdeKal dediğimiz şu günlerde sosyalleşmeye sağladığı katkı açısından, tüm dersler olmasa da bazı derslerin Second Life ile işlenmesi çok güzel ve faydalı olabilirdi. 🙂

Tabi bilgisayar oyunu denince illa ki ders işlenecek değil, hatta Second Life ile ders işlendiğini duyunca şaşıranlar olmuş olabilir 🙂 . Normal bilgisayar oyunlarının da aslına bakarsanız birçok faydası var. Üstelik oyunları kullanarak çocukları istendik davranışlara yönlendirmek gerçekten çok kolay. Yaptım, biliyorum :). Öncelikle değinmek istediğim konu, hepimizin o çok sık duyduğu, kullandığı, hatta biz Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin algoritma ve kodlama eğitimleriyle kazandırmaya çalıştığı 21. yy becerilerinin bir kısmını çocuklar bu oyunları oynayarak ve bazı yan uygulamaları kullanarak kendi kendilerine kazandığıdır. CS:GO, Zula, League of Legends gibi takım halinde oynanan oyunlarda anlık haberleşme için Discord adında bir uygulama kullanılmakta, oyun içerisindeki görevler bu haberleşme ile birlikte yapılmakta, karşılaşılan anlık sorunlar bu sayesinde hızlıca çözülmeye çalışılmaktadır. Bizler çocuklara hangi 21. yy becerilerini kazandırmaya çalışıyorduk? Problem çözme, işbirlikli çalışma, ekip ruhu… ? Çocuklar oyunlar sayesinde bu becerileri çok kolay bir şekilde kazanabilmektedir. Üstelik, hızlı düşünme ve karar verme becerileri ile el göz koordinasyonları da bu sayede gelişmektedir. Emin olun en iyi olmak için bu tarz oyunlarda bazen birkaç milisaniye hızlı olmak çok büyük fark yaratmaktadır. Ayrıca o çok hareketli çocuklar var ya, onların odaklanmasına da yardımcı olmaktadır.  Hiç bu açıdan bakmış mıydınız?

Peki, tamam, bilgisayar oyunlarını biliyoruz ama nedir bu E-spor? E-Spor ( Elektronik Spor), sporun yeni formu olarak lanse edilen ve Bilgisayar/Konsol/Mobil platformlar üzerinden, çevrimiçi veya çevrim dışı, bireysel ve/veya takım olarak oynanan rekabetçi çok oyunculu, dijital oyunların çeşitli modlarıyla oynanan bir alan olarak tanımlanabilir. Amatör veya resmi birçok E-spor turnuvası düzenlenmektedir. Üstelik e-spor turnuvalarına ilgi de büyüktür. Verilere göre e-sporun 65 milyon düzenli, 215 milyon dönemsel olmak üzere 380 milyon takipçisi bulunmaktadır. Dünyanın en popüler spor etkinliği olarak bilinen Amerikan futbolu finali 103 milyon izleyici sayısına ulaşırken League of Legends 2018 Dünya Şampiyonası finali 200 milyonun üzerinde anlık izleyici sayısına ulaşmıştır. (TESFED, 2019).  

2018 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Türkiye E-Spor Federasyonu (TESFED) kurulmuştur. E-spor taraftarı sayısı 4 milyonu aşmış, 15 bin amatör takım ve bu takımlarda 60 binin üzerinde amatör oyuncu bulunmaktadır. Kasım 2019 itibariyle Lisanslı kız sporcu sayısı 73, erkek sporcu sayısı ise 905 olarak bildirilmiştir. Bu rakam e-spora olan ilgiyi gözler önüne sermesi açısından önemlidir. Çocuklar Twitch ve Youtube gibi platformlar aracılığıyla e-sporcuları takip etmekte, onları kendilerine örnek almaktadır. Üstelik e-sporcuları sürekli gözlemleme şansı buldukları, kendileri de bu oyunları aktif olarak oynayabildikleri için, onlar gibi olabileceklerine inanmaktadırlar. Tüm bu gelişmeler doğrultusunda TESFED, 18 Kasım 2019 tarihinde MEB ile işbirliği protokolü imzalamış ve 2020/2021 eğitim öğretim yılından itibaren liselerde seçmeli e-spor dersine yer verilmesi kararlaştırılmıştır.  Çok değil, 2 ay öncesinde öğrencilerimizin isteği ve velilerimizin de desteği ile 5 vs 5 takımlar halinde, 85 öğrenci (17 takım) katılımıyla FDR 01 Burda Oyun Cumhuriyetinde mini bir Zula e-spor turnuvası düzenledik. Turnuva öncesinde, tüm öğrencilerimize e-spor hakkında bilgilendirici bir seminer yapıp, turnuvaya katılım şartı olarak da okulda, kendi sınıf düzeyinde en başarılı %50’lik dilimde olma kriterini duyurduk. Turnuva tarihine kadar geçen sürede, ilk %50’lik dilimde yer almayan öğrencilerin gayretini görmek, “Hocam henüz %50’lik dilime giremedim ama tüm ödevlerimi yapıyorum, her gün ekstra çalışıyorum, tüm öğretmenlerime ve aileme sorabilirsiniz, lütfen katılmama izin verin, söz veriyorum daha çok çalışacağım” şeklindeki sözlerini duymak, bir öğretmen olarak mutluluk vericiydi.  Öğrencilerin özel ilgisi olan bu alana ilgisiz kalmayıp, bu süreçte onları takip etmemiz ve rehberlik sağlamamız çok önemlidir.  Yazımıza Milli Eğitim Bakanımız Prof. Dr. Ziya SELÇUK’UN League of Legends 2019 Kış Final maçında söylediği sözle başlamıştık. Oradaki şu ifade çok önemli aslında, “Çocuklarımızın, gençlerimizin bilişimle uğraşını olumlu yönlere kanalize etmek gibi bir çabamız da var.” Bizlerin de çabası bu olduğuna göre, e-spor konusuna yabancı kalmamız düşünülemez.

Bu yazımızda “Bilgisayar Oyunları, E-Spor ve Eğitim” konusuna yüzeysel olarak değindik. Önümüzdeki yazılarda e-spor tarihçesi, e-sporun ülkemizde ve dünyadaki yeri, uzaktan eğitimde Second Life kullanımı konularına değineceğiz. Yeni yazımızda görüşmek üzere 🙂

Serhat SÖNMEZ https://educathub.com/serhat-sonmez/ https://twitter.com/iamserhatsonmez